[column] Denk niet zwart wit

Diversiteit op de werkvloer: wat je ziet, ben je zelf!    

Laten we eens naar een praktijkvoorbeeld kijken: een sollicitatiegesprek. Een klop op de deur en de sollicitante komt binnen. Je staat op vanachter je bureau en nog voor je een hand hebt geschud, heb je al een mening over haar. Want zo snel gaat dat… we hebben onze mening vaak al binnen drie seconden klaar. Waarom is dat? Bij het vormen van een eerste indruk speelt het primitiefste deel van onze hersenen een hoofdrol. We moesten lang, lang geleden immers direct een keuze kunnen maken als we een vreemdeling tegenkwamen: gaan we begroeten, dood maken of wegrennen? Die keuze komt heel gemakkelijk tot stand: hoe meer we zien wat op onszelf lijkt, hoe veiliger we ons voelen.

Bij het vormen van een eerste indruk speelt het primitiefste deel van onze hersenen een hoofdrol.

Bovenstaand proces leidt bij sollicitatiegesprekken al snel tot een selffulfilling prophecy: Wanneer we tijdens een job-interview denken dat iemand niet goed bij ons past, gaan we ons ongemakkelijk gedragen. Wat dan weer invloed heeft op de kandidaat, die hierdoor eveneens ongemakkelijk wordt. Het omgekeerde gaat ook op. We zijn aardig tegen mensen die zijn zoals wij en zien bij hen eerder iets door de vingers. Zeker in ongestructureerde job-interviews is er ruim baan voor dit effect. Met alle xenofobe gevolgen van dien. Het is niet voor niets dat geautomatiseerde selectieprocessen veel meer diverse kandidaten opleveren dan de traditionele trajecten. De computer oordeelt zonder emotie over een kandidaat, of deze nou Arnold, Aaron of Anouar heet.

 

Oordelen

Je voelt al aan dat dergelijke processen niet bevorderlijk zijn voor de diversiteit op de werkvloer. Maar niet alleen sollicitatieprocedures lijden onder vooroordelen, ook het werkproces heeft er last van. In 2015 werd er onderzoek verricht door de Rijksuniversiteit Groningen naar het functioneren van groepen waarin de diversiteit goed vertegenwoordigd was.

 

In dit onderzoek werd aan proefpersonen een verslag van een groepsdiscussie te lezen gegeven. In deze groepsdiscussie was tussen de leden wat spanning te bespeuren, maar meer was het ook niet. De discussie werd voorgelegd aan meerdere proefpersonen. Wanneer de proefpersonen denken dat het verslag van de discussie afkomstig is van een cultureel diverse groep, dan zijn ze veel negatiever over de groep dan wanneer ze denken dat het een homogene groep is. Er werd van de cultureel diverse groep gedacht dat er een groot conflict heerste, terwijl dit veel milder werd ingeschat voor de homogene groep. Met alle negatieve consequenties van dien.

 

Weer even terug naar de communicatiewereld. Er zijn zat redenen om aan te nemen dat het gebrek aan diversiteit bij reclamebureaus behalve een ethisch ook een functioneel gemis is. Leerzaam in deze is de korte film Pursuit of Passion: Diversity in Advertsing, over dit onderwerp. Hierin komen creative directors van Amerikaanse reclamebureaus aan het woord, en die spreken allemaal van een toename van de kwaliteit van de creatieve output sinds hun bureau aan diversiteit won. Hoe meer verschillende achtergronden, hoe gevarieerder de output wordt. Interessante mensen, met interessante achtergronden en een eigen set uiteenlopende skills, dat creëert interessante uitingen.

Lichte dwang

We blijven nog even in Amerika om te zien hoe daar de problematiek van de ondervertegenwoordiging van cultureel diverse groepen wordt aangepakt. De bureaus gingen niet uit zichzelf naar diversiteit streven. Het waren hun klanten, de adverteerders die de diversiteit afdwongen.. Zij hebben hun bureaus duidelijk laten blijken niet langer gecharmeerd te zijn van bureaus die louter witte mannen op hun dak stuurden.

De bureaus gingen niet uit zichzelf naar diversiteit streven. Het waren hun klanten, de adverteerders die de diversiteit afdwongen.

De reclamebureaus voerden de aanwijzingen van hun klanten voor de veranderingen op de werkvloer enthousiast uit, een enthousiasme dat natuurlijk gevoed werd door de gedachte aan het verlies van de klant.. En dan hebben we het over klanten als HP en General Mills. Begrijp me goed, ik sta de laatste tijd niet vooraan in de groep van mensen die Amerika leuk vindt. Want alle goede voornemens ten spijt blijven gekleurde Amerikanen ondervertegenwoordigd op de bureaus, en zij die er wel werken verdienen minder dan hun witte collegae. Ook de kansen om in een leidinggevende baan terecht te komen, zijn voor gekleurde Amerikanen maar de helft dan die voor de witte Amerikanen.

Maar ze zijn daar tenminste wel binnen.